Rezonans magnetyczny MRI – poznaj najważniejsze aspekty tego badania

Kilkadziesiąt lat temu, aby dowiedzieć się, co dzieje się wewnątrz ludzkiego organizmu, medycyna musiała w dużej mierze polegać na badaniach inwazyjnych. Na chirurgii lub co gorsza: na zgadywaniu na podstawie objawów. Dziś mamy do dyspozycji narzędzie, które pozwala zajrzeć do wnętrza ciała w sposób bezpieczny, bezbolesny i niezwykle precyzyjny. Rezonans magnetyczny MRI, czyli Magnetic Resonance Imaging, jest jednym z największych osiągnięć współczesnej diagnostyki obrazowej. Jego popularność rośnie, a wraz z nią rośnie liczba pytań, obaw i mitów.

Samo badanie jest w pewnym sensie spotkaniem nauki, technologii i odrobiny magii. Leżysz w tunelu, wokół Ciebie pojawiają się głośne, rytmiczne dźwięki przypominające futurystyczny koncert perkusyjny, a kilka minut później lekarze dysponują szczegółowym obrazem Twojego mózgu, stawów, kręgosłupa czy narządów wewnętrznych. Dla pacjenta to często stresujący moment, ale dla medycyny to prawdziwa kopalnia wiedzy.

Jak działa rezonans magnetyczny MRI? Niewidzialna orkiestra fal magnetycznych

Podstawą działania MRI jest zjawisko rezonansu magnetycznego, które wykorzystuje silne pole magnetyczne i fale radiowe do rejestrowania reakcji atomów wodoru w organizmie. Nasze ciała w dużej mierze składają się z wody, a więc z atomów wodoru, które w silnym polu magnetycznym ustawiają się w określony sposób. Gdy aparat emituje fale radiowe, atomy zostają pobudzone, a następnie „oddają” energię w formie sygnałów, które urządzenie przekształca w obraz.

Brzmi jak fizyka z wyższej uczelni? Trochę tak, ale dla pacjenta nie jest istotne, co dzieje się na poziomie atomów. Ważne, że efekt końcowy to niezwykle dokładne obrazy tkanek miękkich, naczyń krwionośnych czy struktur mózgu, których nie da się zobaczyć tak wyraźnie w tomografii komputerowej czy na zdjęciu rentgenowskim. Właśnie dlatego rezonans magnetyczny MRI jest niezastąpiony w diagnostyce chorób neurologicznych, urazów stawów, zmian nowotworowych czy schorzeń serca.

Przygotowanie i przebieg badania. Od pierwszej rozmowy po ostatnie kliknięcie

Wielu pacjentów stresuje się badaniem MRI bardziej niż jego wynikami. To zrozumiałe! Sama wizja zamkniętej przestrzeni, konieczność pozostania nieruchomo przez kilkanaście minut i głośne odgłosy mogą brzmieć jak próba cierpliwości. Tymczasem kluczem do spokojnego badania jest dobre przygotowanie i świadomość, że wszystko odbywa się w bezpiecznych warunkach.

Przed badaniem pacjent odpowiada na serię pytań dotyczących zdrowia i ewentualnych przeciwwskazań. Najważniejsze z nich dotyczą obecności w ciele metalowych elementów: rozruszników serca, implantów, śrub czy płytek ortopedycznych. Silne pole magnetyczne może bowiem oddziaływać na metal, dlatego w niektórych przypadkach rezonans magnetyczny MRI jest niewskazany. W części badań stosuje się środek kontrastowy, który poprawia widoczność określonych struktur. Jest on bezpieczny dla większości pacjentów, choć w przypadku chorób nerek wymagana jest szczególna ostrożność.

Samo badanie polega na ułożeniu się na ruchomym stole, który wsuwa się do wnętrza tunelu aparatu. Najważniejsza zasada: nie wolno się ruszać, bo nawet drobny ruch może rozmyć obraz. Aparat zaczyna wydawać głośne, rytmiczne dźwięki, dlatego pacjenci dostają nauszniki lub zatyczki. Całość trwa od kilkunastu minut do godziny, w zależności od obszaru badania.

Kiedy lekarz zleca rezonans magnetyczny MRI?

Rezonans magnetyczny MRI to badanie drogie i wymagające specjalistycznego sprzętu, dlatego wykonuje się je wtedy, gdy jest rzeczywiście potrzebne. Lekarze zlecają je przy podejrzeniu udaru, stwardnienia rozsianego, guzów mózgu, a także w diagnostyce bólów kręgosłupa, problemów ze stawami czy chorób serca. Coraz częściej rezonans stosuje się też w onkologii. Pozwala on określić rozległość zmian nowotworowych i monitorować efekty leczenia.

W przeciwieństwie do tomografii komputerowej, rezonans nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego, dzięki czemu jest bezpieczny nawet przy powtarzanych badaniach. To ogromna zaleta, szczególnie w przypadku dzieci i osób wymagających częstej kontroli. Jednak jak każde badanie, MRI ma swoje ograniczenia. Nie jest najlepszy w ocenie struktur kostnych, a jego wykonanie u osób z silną klaustrofobią bywa problematyczne.

Przyszłość MRI: szybciej, ciszej, dokładniej

Rozwój technologii medycznych sprawia, że aparaty do rezonansu stają się coraz bardziej zaawansowane. Producenci pracują nad skróceniem czasu badania, zmniejszeniem hałasu i poszerzeniem tunelu, aby osoby z lękiem przed ciasnymi przestrzeniami mogły czuć się swobodniej. Już teraz dostępne są urządzenia tzw. „otwarte”, które znacznie redukują dyskomfort psychiczny pacjentów.

Coraz większe znaczenie zyskuje także sztuczna inteligencja w analizie obrazów MRI. Algorytmy uczą się rozpoznawać subtelne zmiany w tkankach, które mogą umknąć nawet doświadczonemu radiologowi. Dzięki temu diagnostyka stanie się jeszcze dokładniejsza i szybsza. W perspektywie kilku lat MRI może być nie tylko badaniem diagnostycznym, ale też narzędziem wspomagającym monitorowanie stanu zdrowia w czasie rzeczywistym, np. u pacjentów z chorobami przewlekłymi.